Podróż Praskie Stare Miasto

Dom Sztorcha zwany też u kamiennej panny Marii. Wcześniej gotycki, przebudowany w stylu neorenesansowym w 1896 roku dla wydawnictwa Sztorch. Na froncie fresk sv. Vaclav na koniu według rysunku Mikolasza Alesza.

Słynny dom u Kamiennego Dzwonu. Pochodzi z 2 poł. 13 wieku, przez długie dziesięciolecia był pokryty kiepską neobarokowo fasadą, a w latach 1980-1987 przywrócono mu dawny gotycki wygląd. Pochodzący z 1413 roku dzwon, który wmurowany jest w krawędź domu spadł podobno z wieży niedalekiego kościoła panny Marii przed Tynem. Prawdopodobnie w tym domu mieszkał król i cesarz Karol IV, gdy w 1333 roku przybył do Czech – praski hrad był wtedy spalony.

"Lśniły zmoczone deszczem kule na pinaklach chramu Tyńskiego. Niczym złoty trójząb błyszczała wieża ratuszowa. Ratuszowe horologium, zegar wieżowy, jak zwykle zgrzytało, biło i coś wskazywało - jak zwykle nie bardzo było wiadomo co, dlaczego i jak dalece dokładnie. A wnosząc z położenia słońca i tak ledwo przeszła tercja". To Sapkowski – Boży bojownicy - lektura obowiązkowa dla miłośników Czech i Pragi.  

Przed nami wieże słynnego kościoła. Budowę kościoła Panny Marii przed Tynem wraz z południową wieżą zakończono dopiero w 1511 roku. Bo też w 1437 roku belki na strop tego kościoła posłużyły jako trzypiętrowa szubienica dla Rohaca z Dube i jego towarzyszy. Dopiero po 20 latach znalazły się nowe elementy konstrukcji. To główny kościół czeskiej Pragi, bogaty w nepomuceny. To też był główny kościół kaliszników (husytów), wnętrza zdobi 19 ołtarzy i wiele rzeźb min Bendla i Brokoffa. Po prawej stronie ołtarza jest nagrobek astronoma duńskiego Tycho de Brahe. Różowy nagrobek zawiera też zawołanie życiowe astronoma: Esse potius, quam haberi (lepiej być nikim, niż stwarzać tylko wrażenie). Podobno zmarł po rozległej „awarii” pęcherza moczowego – zapewne z powodu wypicia zbyt wielu kufli czeskiego piwa.

Nagrobek Tycho de Brahe (1546-1601), wybitnego astronoma duńskiego, który interesował się również alchemią i astrologią, nauczyciel J. Keplera. W 1572 odkrył i prowadził obserwacje gwiazdy w gwiazdozbiorze Kasjopei (tzw. nowa T. de Brahe). Wyniki jego wieloletnich, bardzo precyzyjnych jak na owe czasy, pomiarów astrometrycznych umożliwiły Keplerowi (jego uczniowi) odkrycie prawa ruchu planet zwanych dziś prawami Keplera. W 1599 przeniósł się do Pragi. Był przeciwnikiem teorii M. Kopernika, opracował własny geocentryczny model Układu Słonecznego. Okoliczności śmierci Tycho Brahe pozostają niejasne. Najpopularniejsza teoria mówi, że na przyjęciu królewskim nabawił się poważnego zapalenia pęcherza. Zachowanie dobrych manier nie pozwalało na opuszczenie stołu przed królem. Nawet, jeśli spożyło się olbrzymie ilości praskiego piwa (do dziś prascy sztamgaści mawiają "nie chcę umrzeć jak Tycho Brahe", gdy opuszczają towarzystwo udając się do toalety).

Pałac Goltz-Kinskych na rynku starego miasta. W 1948 roku Klement Gottwald z balkonu pałacu Goltz-Kinskych ogłosił powstanie Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej. Najpiękniejszy późnobarokowy pałac w Pradze, bogato zdobiony.  Powstał w 1755-1765 i jest dziełem architekta A. Luragona. Na attyce stoją alegorie żywiołów, dzieła Ignacego Platzera. W tym pałacu urodziła się w 1843 roku austriacka pisarka Bertha Suttner-Kinska, która w 1905 zdobyła pokojową Nagrodę Nobla. W tym domu miesciło się też gimnazjum niemieckie, w który uczył się Franz Kafka. Obecnie jest tu galeria stołecznego miasta Pragi.

Pomnik Jana Husa postawiony w 1915 roku dzieło rzeźbiarza Ladislava Salouna. Obok stał tu mariański słup z 1650 roku dzieło J.J. Bendla, który został zburzony w 1918 roku nieco przez pomyłkę. W ramach likwidacji śladów panowania austriackiego i katolickiej dominacji anarchista Sauer i jego kompani zniszczyli bogu ducha winną kolumnę. A teraz możemy podziwiać Husa, który stoi na czele oddziału husytów oraz wygnańców po klęsce białogórskiej.  

Na pomniku Husa u dołu tabliczka upamiętniająca ofiary praskiego powstania. A propos powstania. Praskie trwało od 4 do 9 maja 1945, czyli do czasu, gdy do Pragi wjechały czołgi z czerwonymi gwiazdami. Po stronie powstańców stanęły oddziały własowców. Co było – zdaniem wielu- dużym wsparciem dla powstańców. Praga nie była zbombardowana także dlatego, że wojska niemieckie wycofały się prawie bez walki, pod presją powstańców i napierającej Armii Czerwonej. Tragiczny los własowców dopełnił się gdy zostali wydani stronie sowieckiej. W kilkudniowym praskim powstaniu zginęło około 1500 Czechów, ponad 300 własowców i około 1000 Niemców. Do dziś rozważa się różnice między powstaniami w stolicy Czech i stolicy Polski. Mówiąc wprost: czy dowódcy wybrali dogodny moment powstania?, czy ten zryw miał sens? Zwłaszcza wobec ogromu zniszczeń i strat osobowych? Dwa powstania – dwa zupełnie różne scenariusze i losy ludzi i miast.

27 białych krzyży przed ratuszem staromiejskim upamiętnia stracenie 27 czeskich szlachciców. 21 czerwca 1621 zwycięscy przywódcy katoliccy stracili przywódców antyhabsburskiego powstania. Skutki rozstrzygającej dla tego powstania bitwy z 1620 roku pod Białą Górą (która leży obecnie na zachodnich obrzeżach Pragi) były dalekosiężne i straszne. Czesi na zawsze stracili szansę bycia państwem protestanckim. Mimo ogromnych wysiłków rekatolizacyjnych, stracili także chęć do duchowego angażowania się. Dzisiaj to najbardziej ateistyczne państwo świata (wg danych z 2006 r. aż 49% Czechów deklaruje ateizm, a tylko 32% - wiarę w Boga). Skutkiem wojny 30-letniej było też nowe rozdanie majątków – protestanci tracili wszystko, często łącznie z życiem, a ogromne kariery, także w wymiarze finansowym, były udziałem katolickich wodzów np. Wallenstein, Piccolomini. Terror zwycięzców był niesamowity. Wypędzenia, mordy, grabieże, a połowa dóbr ziemskich przeszła w ręce wiernych stronnictwa habsburskiego. Bunt utopiono w morzu krwi i krzywd. Ludność tego kraju zmalała o połowę!

---

Dom tuż obok Ratusza, tzw Krizuvv dum (dawniej dom kramarza Krzirza) przyłączony do bloku staromiejskiego ratusza wraz z kilkoma sąsiednimi domami w 14 wieku. Całkowicie przebudowany w okresie renesansu, z tego okresu, tj z ok. 1520 roku pochodzi przepiękne okno z herbem starej Pragi i napisem Praga caput regni (Praga głową królestwa)  

---

Ratusz staromiejski to serce starego miasta i Pragi, zgodę na jego budowę wydał król Jan luksemburski w roku 1338. Wtedy przyłączono też sąsiedni dom, nieco później dom kramarza Kriza (ten fioletowy). Obecnie częścią bloku ratusza jest też dom U Minuty z piękna sgraffitową ozdobą z około 1611 roku i rzeźbą lwa z końca 18 wieku.

Orloj to najsłynniejszy zegar, nie tylko w Czechach. Powstał w tym samym roku, w którym pod Grunwaldem Jagiełło pokonał Krzyżaków. Jest dzielem Mikulasa z Kadani. Udoskonalił go wiek później Hanusz z Ruze. Wybija każdą pełną godzinę. Na górze są dwa okienka z których wychodzą apostołowie. Kamienne rzeźby dopełniają całość: po prawej szkielet ciągnący za sznurek i dysponujący klepsydrą do odmierzania czasu, symbol śmierci. Oprócz niego jeszcze  Turek, łakomczuch i próżniak. Na samej górze złoty kogut. Główna część Orloja to tarcza zawierająca informacje na temat ruchów słońca i księżyca. Co ciekawe oparta jest na założeniu że ziemia jest w centrum wszechświata. Tarcza zegarowa podaje czas staroczeski, współczesny oraz babiloński. Dalibóg nie wiem, który jest który i jak je odczytać. Najmłodszą częścią Orloja jest dolne kalendarium z 12 medalionami, dzieło Manesa z 1866 roku. To co widzimy to kopia z 1962 roku. Medaliony przedstawiają sielskie obrazy z życia konkretnych czeskich terenów. Obok kalendarium Manesa mamy jeszcze trzech mieszczan i anioła. Na samej wieży od strony rynku jest kilka tablic dotyczących ważnych, często tragicznych,  momentów dziejowych Czech. Wśród nich tablica poświęcona Janowi Zelivskiemu. Za wieżą dobudowano w latach 1838-1848 neogotyckie skrzydło, które, podobnie jak cały ratusz, zostało spalone i zniszczone w czasie powstania praskiego (4-8 maja 1945).  

Kościół św. Mikołaja, wczesnobarokowe dzieło Kiliana Dienzenhofera z lat 1732-1735.  Od 1920 główny kościół czeskiego narodowego kościoła. Ozdobiony rzeźbami A. Brauna, freski są  dziełem Spiennettiego, a obrazy malował Asam (ten sam, którego dziełem są freski we wspaniałym kościele też wg projektu Dienzenhorefa w Legnickim polu). We wnętrzu odbywają się koncerty.