Podróż Na Szeklerszczyźnie - Odorheiu Secuiesc (Székelyudvarhely)



Niedaleko Sighişoary, na wschód i północny-wschód od miasta, rozpościera się region określany jako Kraina Szeklerów - Székelyföld lub bądź z rumuńska Ţinutul Secuiesc, zamieszkiwany przez ludność tego pochodzenia. 

Kim są Szeklerzy? Choć jest to ludność węgierskojęzyczna, a wielu badaczy uważa ich również za odłam Węgrów, to jednak ich pochodzenie nie jest jeszcze całkowicie zbadane. Niewielkie grupy uczonych reprezentują pogląd, iż są oni pochodzenia huńskiego, awarskiego, gepidzkiego, kabarskiego lub wołoskiego. Istnieje też teza identyfikująca ich ze wzmiankowanymi na początku XI wieku tzw. „Czarnymi Węgrami” oraz z potomkami zmadziaryzowanych w XII wieku Pieczyngów lub Połowców. O ich pochodzenie do dziś dnia spierają się znawcy tematu. Sami Szeklerzy mówią o sobie, że są potomkami Csaby, syna wodza Hunów, Attyli. 

Współcześni Szeklerzy deklarują narodowość węgierską. Nazwa ludu wywodzona bywa od węgierskiego "szegély" - granica i starowęgięrskiego "szegel" - strażnik granic, co byłoby zgodne z funkcją spełnianą w przeszłości przez tę społeczność. Inna, mniej popularna teoria, wyprowadza pochodzenie od węgierskiego słowa "szekér" - wóz, powóz, nawiązując w ten sposób do tradycji plemion koczowniczych. Węgierski jako język wiodący ugruntował się wśród Szeklerów ostatecznie ok. X wieku. Nie jest znana dokładna data przybycia Szeklerów na tereny naddunajskie. Ze źródeł pisanych (anonimowej kroniki Gesta Hungarorum z przełomu XIII i XIII wieku oraz z Gesta Hunnorum et Hungarorum Simona Kézaia z XIII wieku) wynika, że w X wieku plemiona szeklerskie zamieszkiwały równinę Panonii. Szeklerzy pozostawali w awangardzie plemion madziarskich, biorąc udział w różnych operacjach wojskowych. 

Odorheiu Secuiesc (Székelyudvarhely) jest jest jednym z historycznych centrów Kraju Szeklerów. Leży nad rzeką Wielka Tyrnawa (Târnava-Mare, Nagy-Küküllő) w otoczeniu wulkanicznego masywu Harghita. Jest również znane jako Odorhei w języku rumuńskim i Udvarhely w języku węgierskim. Węgierska nazwa miasta "Udvarhely" oznacza "dziedziniec". Miasto liczy około 34 tysięcy mieszkańców, wśród których 95,8% stanowią Węgrzy. Miasto zamieszkują także Rumuni (2,6%) i Cyganie (1,5%). Połowa ludności wyznaje katolicyzm (50,05%), natomiast druga połowa to protestanci (ok. 45%) i prawosławni (2,54%). 

Pierwsza znana wzmianka o miejscowości, zasiedlonej już przez Rzymian, pochodzi z papieskiego rejestru z 1334 roku, kiedy to zostało wymienione jako "Oduorhel". Na ruinach rzymskiego obozu wzniesiono w średniowieczu niewielką twierdzę, którą następnie rozbudował i umocnił Jan Zygmunt II Zapolya (1540-1571) w 1565 roku. Została ona zdobyta i zniszczona w roku 1599 przez wołoskiego księcia Michała Walecznego (1557-1601), sprzymierzonego z Szeklerami i Habsburgami (nową twierdzę wzniesiono dopiero w 1880 roku). Osada rozkwitała pod panowaniem węgierskich władców i od XVI wieku była nie tylko ważnym ośrodkiem gospodarczym i handlowym, ale również kulturowym i naukowym. W roku 1593 powstała tu szkoła, której cenny księgozbiór zachował się w dużej części do dziś. W roku 1557 miasto zostało "na zawsze" zwolnione z wszelkich podatków przez królową węgierską Izabelę Jagiellonkę (1519-1559). Od 1615 roku, gdy książę Siedmiogrodu Gabriel Bethlen (1580-1629) potwierdził prawa miejskie, miejscowość nosiła nazwę Székelyudvarhely. Miasto aż do reformy administracyjnej Siedmiogrodu w 1876 roku było stolicą dystryktu Udvarhelyszék, a potem częścią hrabstwa Udvarhely w Królestwie Węgier. Po traktacie z Trianon z 1920 roku weszło w skład Rumunii. W 1940 roku w wyniku tzw. drugiego arbitrażu wiedeńskiego Odorheiu Secuiesc wraz z całą północną Transylwanią zostało przyznane Węgrom, pod władzą których pozostawało do roku 1944. Po sowieckiej okupacji, powróciła pod administrację rumuńską i stało się oficjalnie częścią Rumunii w roku 1947. W latach 1952-1960, miasto wchodziło w skład Węgierskiego Regionu Autonomicznego, a w latach 1960-1968 Autonomicznego Regionu Mureş-Magyar. W 1968 roku region ten został zlikwidowany i od tego czasu miasto jest częścią okręgu Harghita. 

Odorheiu Secuiesc jest niewielkim, ale tętniącym życiem kulturalnym miastem. Ma spory teatr, Muzeum Haaz Rezső (ze stałymi i sezonowymi wystawami poświęconymi życiu Szeklerów, ich sztuce i rzemiosłu i historii regionu). W mieście działa filharmonia i lokalne studio telewizyjne, wydawane jest kilka lokalnych gazet. Przez cały rok odbywają się festiwale i imprezy dla młodzieży. Utrzymujące silne więzi kulturowe z Węgrami miasto często organizuje występy artystów węgierskich.

  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc (Székelyudvarhely)
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc
  • Odorheiu Secuiesc