Pompeje, dawn. Pompeja (łac. Pompeii, wł. Pompei) – jedno z trzech miast rzymskich , które 24 sierpnia 79 roku n.e. zniszczył wybuch wulkanu Wezuwiusz. Popiół wulkaniczny, który zasypał Pompeje, doskonale zakonserwował budowle,przedmioty i ludzi, co pozwoliło dość dokładnie poznać wygląd rzymskiego miasta średniej wielkości i życie jego mieszkańców. Ruiny Pompejów położone są w regionie Kampania, około 20 km na południowy wschód od Neapolu.Miasto zostało założone w VII w.p.n.e.przez Osków. Oznaki intensywniejszej rozbudowy miasta pochodzą dopiero z II w. p.n.e. W początkach następnego wieku kolonia Sulli w Pompejach rozrosła się i wypiękniała, a później i August dołożył do tego swoją cegiełkę. Jednakże architekci i projektanci przeżywali okres najlepszej koniunktury w czasach Nerona, po trzęsieniu ziemi w roku 62 n.e. Wezwano ich wówczas nie po to, aby powiększyć miasto, lecz żeby odbudować liczne domy, które trzęsienie ziemi zniszczyło lub uszkodziło. Odbudowa trwała jednak bardzo długo. Budowniczowie nie zdołali odtworzyć nawet domów prywatnych, a program restauracji budynków użyteczności publicznej w wielu przypadkach ledwo został rozpoczęty, gdy kataklizm w roku 79 pochłonął wszystko.Dobrze zachowane ruiny pozwoliły zrekonstruować wiele budowli i odtworzyć życie codzienne miasta rzymskiego z I w. Pompeje były założone na regularnej siatce ulic, otoczone murem obronnym z ośmioma bramami. Ulice miały brukowane nawierzchnie i system kanalizacyjny. Zamieszkiwało je 20 tyś. ludzi.
